Once kotu haber: butun UNIX benzeri isletim sistemlerinde oldugu gibi LINUX'da da "undelete" yok. Yanlislikla sildiginiz dosyayi geri kazanmanin bazi yontemleri olsa da oldukca zor ve basari olasiligi dusuk. Sisteminizde duzenli olarak yedekleme islemi yapiliyorsa, dosyanizi buradan bulabilirsiniz. Yoksa isiniz oldukca zor.
Sildiginiz dosyalari kurtarma yontemlerindense, dosyalari silmemenizi saglayacak birkac oneri:
alias purge 'rm -f ~/.cop/*'
alias rm 'mv \!* ~/.cop'
sh, ksh ve bash aliaslarda parametreleri desteklemediginden biraz farkli bir yontemle ayni is yapilabilir:
alias purge='rm -f ~/.cop/*'
rm(){ mv $* ~/.cop }
yukaridaki komutlari kullandiginiz shell e gore .profile ya da .login dosyalarina yazarak sisteme her girisinizde gecerlilik kazanmasini saglayabilirsiniz. Ayrica yukaridaki komutlarin dogru calismasi icin ~/.cop adli bir dizin olusturmaniz gerekli.
Yukaridakileri yaptiktan sonra yanlislikla sildiginiz bir dosyayi .cop dizini altinda bulabilirsiniz. "purge" komutunu .cop dizinine tasinmis dosyalari gercekten silmek icin belirli araliklarla ya da istediginiz zamanlarda kullanilabilir.
Standart bir dagitim (Slackware, Debian gibi) kullaniyorsaniz, yaziciniz sistem kuruldugu andan baslayarak ASCII text basmaya hazir durumda olmali. bastirmak istediginiz texti lpr komutuyla bastirabilirsiniz.
Bastiracaginiz dokuman postscript ise, postscript bir yazicidan cikti almak icin yine lpr komutu cikti almaniz yeterli olacaktir. Yaziciniz postscript degilse, ucretsiz bir yazilim olan ghostscript ten yararlanabilirsiniz. Ghostscript, bulabileceginiz hemen hemen butun dot-matrix, inkjet ve postscript desteklemeyen yazicilar icin "driver" iceriyor.(i)
Bazi uygulamalar icin bilgisayari resetlemek icin kullanilan CTRL-ALT-DEL tus kombinasyonunun kontrollu olarak kullanilmasi gerekebilir. Bunun bir ornegi hem DOS hem LINUX olarak boot edebilen bilgisayarlarda root sifresine gerek kalmadan alelade kullanicilarin bir isletim sisteminden digerine gecmek icin bilgisayari sorunsuzca acip kapayabilmeleri olabilir. Sozkonusu durum icin CTRL-ALT-DEL tus kombinasyonuna basildigi zaman bilgisayarin reboot etmesi saglanabilir.
/etc/inittab
dosyasi bir cok degisik parametrenin yanisira CTRL-ALT-DEL tuslarina basildigi zaman isletilecek komutu icerir. Dosya icerisinde
ca::ctrlaltdel:/sbin/shutdown -t3 -rf now
ile ne yapilacagi tanimlanmistir. Buraya istediginiz komutu yerlestirebilirsiniz
ca::ctrlaltdel:/usr/bin/echo "lutfen CTRL-ALT-DEL
tuslarina basmayiniz"
Evet. Klavyenizdeki herhangi bir tus ve bu tuslarin ctrl, alt, altgr, shift tuslariyla birlikte basildiginda LINUX'un ne yapmasi gerektigini belirleyebilirsiniz. Bu konuda daha fazla bilgi icin, loadkeys(1), dumpkeys(1), keytables(5) man sayfalarina bakabilirsiniz. Ozel bir ornek olarak, bir 6.3 maddesinde yer alan CTRL-ALT-DEL tusunun islevini degistirmek icin:
dumpkeys > my_key.map
control alt keycode 83 = Boot
control alt keycode 111 = Boot
gibi iki satir icermeli. 83 numarali tus "keypad"deki "." tusu, 111 ise "Delete" tusu. Bu iki satirin anlami kolayca anlasilabilecegi gibi, ctrl-alt-delete tuslarina basildiginda sistemin "boot" etmesini saglamak. Siz buradaki "Boot"u degistirerek istediginiz herhangi bir islemin yapilmasini saglayabilirsiniz. "Boot" ya da "Incr_Console" gibi onceden belirlenmis sozcukler kullanabileceginiz gibi, bu tus kombinasyonunda ozel bir "string" uretilmesini saglayabilirsiniz. Yapmak istedigimiz islemin "Boot" yerine, /usr/local/bin'de bulunan "foo" diye bir programin calistirilmasini saglamak oldugunu varsayalim. Yapmaniz gereken seyler
control alt keycode 83 = F33
control alt keycode 111 = F33
string F33 =
"/usr/local/bin/foo\n"
gibi bir satir ekleyin.
loadkeys
my_key.map yazin.
Bu islemlerden sonra, Ctrl-Alt-Del tus kombinasyonu belirttigimiz programin calismasina saglayacaktir. Bu islemin kalici olmasi icin, ya yukaridaki "loadkeys my_key.map" satirini rc.local yada acilista calisan baska bir dosya icine ekleyin, ya da /usr/src/linux/drivers/char/defkeymap.map dosyasinin yerine kopyalayip "kernel"'i yeniden derleyin.(i)
MIPS (Millions of Instructions per Second), Islemcinin bir saniyede kac milyon islem yapabildigini gosterir bir olcu. Ama farkli islemciler soz konusu oldugunda gercekten sistem performansini gosterir bir olcu degil. "BogoMIPs"in MIPs kismi buradan geliyor. Bogo ise bu olcunun gercekten bilimsel bir dayanagi olmamasindan kaynaklaniyor.
"BogoMIPs"in adinin nereden geldiginden cok, sanirim merak konusu olan ne oldugu. Isletim sisteminiz (LINUX) bir zamanlama degerine gerek duyar. BogoMIPs degerinin bu zamanlamayi ayarlayabilmek icin belirlenir. BogoMIPs tahmin edeceginiz gibi islemcinize bagli ve asagidaki deger tablosundan kac olmasi gerektigini bulabilirsiniz.
Islemci BogoMIPs
386SX clock * 0.14 (+-0.01)
386DX clock * 0.18 (+-0.01)
486Cyrix/IBM clock * 0.33 (+-0.04)
486SX/DX/DX2 clock * 0.50 (+-0.01)
Pentium clock * 0.40 (+-0.01)
Alpha clock * 1.00
Ornegin, bu tabloya gore bir i486DX2-66 icin BogoMips degeri 66*0.50= 33.0 olmali.(i)